تعریف امانت و پاسخ به سوال خیانت در امانت چه حکمی دارد؟
در علم حقوق و در لغت ودیعه به معناس سپردن مالی به عنوان امانت در نزد شخصی می گویند و هرگونه کوتاهی در نگهداری و پس ندادن آن خیانت در امانت محسوب می گردد و حال مهم است بدانیم این خیانت در امانت چه حکمی دارد.
نکته ای که در پاسخ به سوال خیانت در امانت چه حکمی دارد قابل توجه است آن است که نباید تصور کرد که مالی که به عنوان امانت سپرده شده است از نوع عقد عینی می باشد. در عقود عینی اصولا باید حتما ایجاب و قبول از طرفین وجود داشته باشد ولی در دیگر انواع عقود مانند عقود رضایی و نیازی ،الزامی برای ایجاب و قبول وجود ندارد و اصل بر پایه ی رضایت دو طرف میباشد.به دلیل رضایی بودن نوع عقد امانت دیگر هیچ عذر و بهانه ای برای جرم خیانت در امانت وجود نداشته و از لحاظ قانون مجازات اسلامی کسی که مرتکب این جرم می شود طبق قانون باید مورد محاکمه قرار گیرد. در حالت کلی کسی که مالی را به امانت می سپارد مالک و کسی که مسئولیت نگهداری آن را بر عهده میگیرد امین نام دارد.
از طرف دیگر امانت یکی از مواردی است که در دین نیز بسیار بر آن تاکید شده است. از این جهت توجه به آن از لحاظ قانونی بسیار مهم و قابل اهمیت است. از این رو قسمتی از پاسخ خیانت در امانت چه حکمی دارد در دین نهفته شده است.
ویژگی های اصلی مالی که به امانت سپرده می شود
۱-به امانت گذاشتن مال نزد دیگران ، با دو اراده بوجود می آید ، یعنی مالک یا امانت گذار یا قائم مقام مالک و امانت گذار آن را نزد دیگری با رضایت به امانت گذاشته و شخصی که مال را قبول می کند نیز با رضایت آن را می پذیرد. و هرگونه کوتاهی در نگهداری آن خیانت در امانت محسوب می گردد. چنان چه شخصی مال خود را به عنوان ودیعه داخل مغازه و یا منزل دوست و آشنای خود قرار دهد ولی شخص مورد نظر به دلیل نبودن در مغازه و یا منزل اعلام قبولی نکرده باشد،عقد ودیعه منعقد نشده است و در صورت تلف یا نقص مال هیچ گونه مسئولیتی نداشته و از لحاظ قانونی نیز نمی توان جرم خیانت در امانت را به او نسبت داد. در ادامه بیشتر در این باره و پاسخ به خیانت در امانت چه حکمی دارد صحبت خواهیم کرد.
۲-کسی که مسئولیت نگهداری امانت را میپذیرد باید در حفظ آن کوشا باشد و تمام توان خود را در محافظت از مال به کار گیرد. امین باید بتواند حفاظت و نگهداری از مال را به جا آورد ،حفاظتی که قصد اصلی و انحصاری طرفین عقد است،وجه تمایز ودیعه از دیگر عقود در فقه اسلامی آن است که هدف اصلی و حتمی حفظ و نگهداری از عین مال می باشد و هرگونه کوتاهی و اشتباه در به جا آوردن این مسئولیت جرم خیانت در امانت را در پی دارد. این نیز قسمتی از پاسخ خیانت در امانت چه حکمی دارد را با خود دارد.
ویژگی های دیگر مالی که به امانت سپرده می شود
۱-امین در مقام حفظ و نگهداری مال تا جایی مسئول می باشد که توانایی دفع خطر را داشته باشد. مطابق قانون تامین ضامن تلف یا نقصان مالی که به او سپرده شده است نمی باشد مگر در صورت تعدی یا تفریط. در توضیح این ماده ی قانونی باید گفت که تعدی و تجاوز نمودن در فقه اسلامی به معنای آن است که بدون اجازه دیگری و برخلاف مسئولیت هایی که فرد بر عهده گرفته است ،نسبت به مال دیگری ضرر رساندن و استفاده از آن به نفع خویش می باشد.اما اگر کسی به ناچار ،نتواند این ضرر و زیان را از آن مال دفع کند مرتکب جرم نشده است.این قانون تا حدودی جرم خیانت در امانت را از کسانی که ناتوان در دفع خطرات ناشی از حوادث طبیعی بوده اند برداشته است و جزو کسانی است که نمی خواهد بداند خیانت در امانت چه حکمی دارد.
۲-ودیعه باید به صورت مجانی توسط امین نگهداری شود. طبق قانون مدنی نگهداری ودیعه باید به صورت رایگان باشد. همین ویژگی مجانی بودن است که موجب می گردد تا عرف مالی که با توافق طرفین به ودیعه گذاشته می شود از روی محبت و احترام طرفین باشد و هیچ اجرت و عوض هم بین دو طرف وجود نخواهد داشت. اما ممکن است طرفین شرط عوض بگذارند و عوض از لحاظ عرفی بسیار ناچیز باشد در این حالت به نوعی نقش دستمزد یا اجرت را به خود می گیرد. در این شرایط حقوقدانان معتقدند که قرارداد طرفین صحیح بوده اما دیگر قرارداد ودیعه نبوده و احکام خیانت در امانت بر آن جاری نمی گردد. این نیز قسمتی از پاسخ خیانت در امانت چه حکمی دارد را در بر می گیرد.
۳-برای برقرای قرارداد ودیعه هیچ تشریفاتی نیاز نمی باشد.
حتی لزومی ندارد ودیعه به صورت کتبی باشد اما از لحاظ سهولت اثبات جرم خیانت در امانت بهتر است به صورت کتبی ذکر شود.
اثرات شرط ضمان و عدم ضمان (در سوال خیانت در امانت چه حکمی دارد)
شرط ضمان در اصطلاح حقوقی به آن معناست که مالک یا همان مودع در صورتی که شرط نماید در مدتی که مال نزد امین می باشد به هر دلیلی دچار نقص یا تلف شود ،امین ضامن می باشد و باید در جبران آن ضرر و زیان بکوشد. شرط عدم ضمان در ودیعه نیز به آن معنا میباشد که کسی که امانت را می سپارد در هیچ صورتی ضامن امانت و ودیعه نمی باشد و در هیچ صورتی پاسخ سوال خیانت در امانت چه حکمی دارد بر وی وارد نمی گردد. در این مورد حتی اگر امین بتواند از خطرات احتمالی بر امانت نیز جلوگیری کند ولی این کار را نکند و حتی اگر با قصد تجاوز و تعدی برای منافع شخصی به مال خسارت وارد کند نمی توان او را به جرم خیانت در امانت محکوم کرد زیرا شرط عدم ضمان در ودیعه قبل از به امانت سپردن ودیعه برقرار شده است.
اثر ذکر مدت در قرارداد ودیعه
گاهی در ودیعه طرفین مدت زمان را ذکر می کنند ، یعنی توافق میشود که مال ودیعه تا یک ماه جهت نگهداری و حفاظت در تصرف امین باشد.در این صورت پس از انقضای مدت زمان ،عقد منفسخ میشود و امین نباید منتظر مطالبه ی مالک باشد بلکه باید فورا مال را برگرداند. حتی در صورت وجود و ذکر مدت باز هم الزامی به عدم فسخ عقد قبل از انقضای مدت نیست، به عبارت دیگر ذکر مدت در ودیعه عقد را حتی در همان مدت هم لازم نمیکند، عقد ودیعه به دلیل آنکه از لحاظ ماهیت جایز است با هیچ شرطی طرفین حق فسخ قرارداد را ندارند.
اگر مدت زمان تمام شود و امین مال را به مالک بر نگرداند می توان جرم خیانت در امانت را با اشاره به خودداری مالک از برگرداندن اصل مال را اثبات کرد. این نیز آخرین پاسخ ما بر خیانت در امانت چه حکمی دارد، بود.
مرکز مشاوره حقوقی «پیام مشاور» با استفاده از بهترین و مجرب ترین کارشناسان، وکلای دادگستری این افتخار را دارد، مشاوره حقوقی تلفنی را برای خدمت به هموطنان عزیز عرضه نماید. مردم شریف ایران می توانند جهت ارتباط با ما از سراسر کشور با شماره ۹۰۹۹۰۷۲۹۴۵ از طریق تلفن ثابت بدون گرفتن کد وپیش شماره از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ شب تماس گرفته و مشکلات حقوقی، قضایی، خانوادگی، خود را مطرح کرده و بصورت فوری پاسخ خود را از ما دریافت کنند.
